ही गोष्ट पाच वर्षांपूर्वीची आहे. गुजरातमध्ये निवडणुका होत होत्या. राज्यात जवळपास दोन दशके भाजपची सत्ता होती. ‘अँटी इन्कम्बन्सी’ फॅक्टर त्रास देत होता. पाटीदार आंदोलन जोरात सुरू होते. उना कांडानेही त्यांचा घाम गाळला होता. हार्दिक, अल्पेश, जिग्नेश या त्रिकुटाकडे लोक हिरोप्रमाणे बघत होते. अशा परिस्थितीत काँग्रेसने आपला निवडणूक प्रचार सुरू केला. पण त्यांनी अशी एक चूक केली, त्यामुळे भाजपच फावत गेल.(Why is Congress repeatedly making the mistake)
त्यानंतर राहुल गांधी यांनी सौराष्ट्रातील पाच मंदिरांना भेट देऊन काँग्रेसच्या निवडणूक प्रचाराला सुरुवात केली. त्यांच्या प्रचाराच्या ब्लू प्रिंटमध्ये ते गुजरातमधील एकामागून एक मंदिरांना भेटी देताना दिसले. सुमारे 20 लहान-मोठ्या मंदिरांमध्ये त्यांनी डोके टेकवले. काँग्रेसने आपल्या ‘मंदिर दर्शन’च्या माध्यमातून ‘सॉफ्ट हिंदुत्वा’चा मार्ग पकडला, पण इथूनच भाजपची निवडणुकीत पुनरागमन सुरू झाली. ‘सॉफ्ट हिंदुत्वा’च्या माध्यमातून काँग्रेसने एकप्रकारे भाजपच्या ‘पिच’वर खेळ केला.
निवडणुकीच्या शेवटी राहुल सोमनाथच्या मंदिरात पोहोचले तेव्हा त्यांची ‘हिट विकेट’ झाली. तिथे येणाऱ्या बिगर हिंदूंसाठी स्वतंत्र रजिस्टर आहे. या रजिस्टरमध्ये राहुलचे नाव आढळून आले. यानंतर भाजपला जे काही सांगता येत नाही ते सांगण्याची संधी मिळाली. दुसरीकडे राहुल यांच्या बचावात काँग्रेसलाही ते जनेउधारी हिंदू असल्याचे सांगावे लागले. तेव्हा अनेक मुद्द्यांवर लोक भाजप सरकारवर नाराज होते, पण या घटनेमुळे ते सगळे मागे पडले. हिंदू धर्म आणि हिंदुत्व यावर वादाला तोंड फुटले. अशा प्रकारे गुजरातची हरलेली निवडणूक भाजपने जिंकली.
राजकारणातील अशा चुकांमधून पक्ष अनेकदा बोध घेतात. ते त्याची पुनरावृत्ती करत नाहीत. पण काँग्रेसने गुजरातमधून कोणताही धडा घेतला नाही. याचे ताजे उदाहरण मध्य प्रदेशचे आहे, जिथे पुढील वर्षी विधानसभा निवडणुका होणार आहेत. सलग 15 वर्षे सत्तेत असलेल्या भाजपला पराभूत करून 2018 मध्ये काँग्रेस पुन्हा सत्तेवर आली, परंतु ती केवळ एक चतुर्थांश वर्ष सत्तेत राहिली. पक्षाच्या आमदारांनी पक्षांतर केल्याने भाजपला पुन्हा सरकार स्थापन करण्याची संधी मिळाली.
पुढील वर्षी मध्य प्रदेशात पुन्हा निवडणुका होणार आहेत. येथेही भाजपच्या ‘पिच’वर काँग्रेस खेळणार असल्याचे आतापर्यंत दिसते आहे. गेल्या आठवड्यात प्रदेश काँग्रेस अध्यक्ष म्हणून कमलनाथ यांनी एक परिपत्रक जारी केले. यामध्ये 10 एप्रिल रोजी रामनवमीनिमित्त प्रभू रामाची कथा, 16 एप्रिल रोजी हनुमान जयंतीला रामलीला व सुंदरकांड, हनुमान चालीसा यांच्यासह त्यांची पूजा करण्याचे सर्व कार्यकर्त्यांना सुचना करण्यात आली. काँग्रेसने हा नवा अजेंडा समोर येताच मुख्यमंत्री शिवराज चौहान यांच्या विरोधात ‘अँटी इन्कम्बन्सी’ घटकाची चर्चा रंगली.
आता खरा हिंदू कोण यावर राज्यात वाद सुरू झाला आहे. अयोध्या आणि राम सेतूची उदाहरणे दिली जात आहेत. ‘ज्यांनी भगवान राम आणि राम सेतूला काल्पनिक मानले आणि अयोध्येत राम मंदिर उभारणीला विरोध केला, ते आता राजकीय फायद्यासाठी हनुमान चालिसाचे पठण करतील’, असे भाजपचे विधान आले. त्याचा ढोंगीपणा लोकांना माहीत आहे. लोकांची दिशाभूल करता येणार नाही.
याप्रकरणी काँग्रेसलाही आतून विरोध होत आहे. ‘रामायण, सुंदरकांड आणि हनुमान चालीसा’ पाठ करण्याची सूचना ही चुकीच्या परंपरेची सुरुवात असल्याचे पक्षाचे मुस्लिम आमदार आरिफ मसूद यांनी म्हटले आहे. नेतृत्वाला हे पाऊल योग्य वाटत असेल, तर इतर धर्मीयांचे सण साजरे करण्याच्या सूचना कार्यकर्त्यांना का देण्यात आल्या नाहीत?
गुजरातनंतर ज्या राज्यांमध्ये निवडणुका झाल्या, त्यातही काँग्रेसचा सॉफ्ट हिंदुत्वाचा अजेंडा फसला. ‘सॉफ्ट हिंदुत्वा’कडे पक्षाची वाटचाल होण्यामागचे कारण असे म्हटले जाते की, केवळ लोखंडच लोखंडाला कापू शकते, असा विश्वास काँग्रेसमध्ये आहे. 2014 मध्ये सत्तेतून बाहेर पडल्यानंतर कॉंग्रेसच्या अंतर्गत समितीने पराभवाची कारणे सांगितली कारण पक्षाचा अल्पसंख्याक समुदायाकडे जास्त झुकणे, बहुसंख्य लोकांपासून दूर गेले.
यानंतर काँग्रेसच्या काही नेत्यांना वाटले की, भाजपच्या हिंदुत्वाच्या अजेंड्याशी स्पर्धा करायची असेल तर स्वत:ला हिंदू असल्याचे सिद्ध करावे लागेल. भाजपपेक्षा हिंदुत्वाच्या कसोटीवर कोणताही पक्ष उभा राहिला नाही, असे घडत आहे. हिंदूंची खऱ्या अर्थाने वकिली कोणता पक्ष करू शकत असेल तर तो भाजप आहे, असा सर्वसामान्यांचा समज आहे. काँग्रेसकडून होत असलेली चूक ही आहे की, प्रत्येक निवडणुकीत त्याच हिंदुत्वाच्या मुद्द्याला धार दिली जाते आणि भाजपचा बळी जातो. मध्य प्रदेशातील एका ज्येष्ठ नेत्याने ‘ऑफ द रेकॉर्ड’ म्हटले आहे की, ‘जर 2023 मधील विधानसभा निवडणुका हिंदुत्वाच्या अजेंड्यावर घेतल्या गेल्या तर त्या निवडणुकीत भाजप जिंकेल. नेतृत्वाला हे का कळत नाही हे मला कळत नाही.
महत्वाच्या बातम्या-
आव्हाडांचा जळगाव दौरा चर्चेत! काँग्रेसच्या आमदारासमोरच माजी नगरसेवकाने पक्षाला ठोकला रामराम, केला राष्ट्रवादीत प्रवेश
आता शरद पवारांवर टीका नको, नाहीतर राष्ट्रवादी काँग्रेसची थेट राज ठाकरेंना धमकी
दुर्दैवी! कुलरचा शॉक लागल्याने राष्ट्रवादी काँग्रेसच्या बड्या नेत्याच्या मुलाचा मृत्यु, परिसरात हळहळ
हिंदी आणि मराठी चित्रपटसृष्टी गाजवलेली ही प्रसिद्ध अभिनेत्री करणार राष्ट्रवाजी काँग्रेसमध्ये प्रवेश
