गुप्तहेर आणि गुप्तहेरांचे जग असे आहे की तुम्ही जितके खोल पहाल तितके खोलवर जाल. क्वचितच असा काळ गेला असेल जेव्हा हेर नव्हते. मात्र, काळ बदलल्याने हेरगिरी आणि हेरगिरीच्या पद्धतीही बदलल्या आहेत. पण आज आपण त्या गुप्तहेराबद्दल बोलणार आहोत जो जगातील सर्वात धोकादायक गुप्तहेर आहे. कारण तुमच्याकडे न येता तो तुमच्यावर पूर्णपणे हेरगिरी करतो. त्या गुप्तहेराचे नाव पेगासस आहे. तसे, आपण त्याला सरकारी गुप्तहेर देखील म्हणू शकता.(The most dangerous spy software in the world is Pegasus)
गडबड नाही, शस्त्रास्त्रांचे प्रदर्शन नाही, अणुबॉम्बचे बटण दाबण्याची धमकी नाही. मोबाईलवर फक्त एक संदेश आला आणि त्यावर क्लिक करताच शत्रूचे काम तमाम झाले. थोडक्यात, हा पेगासस आहे. ज्याने संपूर्ण जग हादरले. भारताच्या राजकारणातही भूकंप झाला आहे. चीन, पाकिस्तान, रशिया किंवा अमेरिकेमुळे नाही, तर या एका गुप्तचर मोबाइल सॉफ्टवेअर पेगासस, मुळे विरोधी पक्षांसह न्यायाधीश, पत्रकार आणि मानवाधिकार संघटनांची झोप उडाली आहे.
सध्या जगातील सर्वात धोकादायक, प्राणघातक, शस्त्र म्हणजे पेगासस. हे असे एक सॉफ्टवेअर आहे, जे डोळ्यांतील सुरमा चोरते किंवा तिजोरीत घुसून व्यक्तीचा सर्व खजिना चोरतो किंवा बंद खोलीतून शत्रूची सर्व गुपिते बाहेर काढतात, तरीही कोणीही काही करू शकत नाही. भारताचे सध्याचे सरकार हे इस्रायली गुप्तचर सॉफ्टवेअर शत्रू देशांवर वापरण्याऐवजी देशातील जनतेवर वापरत असल्याचा आरोप केला जात आहे. ज्यामध्ये ते विरोधी पक्षाचे नेते, पत्रकार, न्यायाधीश, वकील आणि आपल्याच सरकारमधील मंत्र्यांची हेरगिरी करत आहे.
पेगाससच्या माध्यमातून भारतातील विरोधकांची आणि पत्रकारांची हेरगिरी केल्याचा मुद्दा पेटताच सरकार बॅकफूटवर आले, प्रकरण कोर्टात पोहोचले, संसदेत गदारोळ झाला. पेगासस प्रकरणी सर्वोच्च न्यायालयात दिलेल्या नव्या प्रतिज्ञापत्रात, फोनच्या फॉरेन्सिक तपासणीत काहींच्या स्मार्टफोनमध्ये पेगासस डेंटचे पुरावे आढळून आल्याचा दावा तांत्रिक तज्ज्ञांनी केला आहे.
या प्रकरणाच्या चौकशीसाठी सर्वोच्च न्यायालयाने गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये सर्वोच्च न्यायालयाचे निवृत्त न्यायमूर्ती आरव्ही रवींद्रन यांच्या नेतृत्वाखाली सायबर सुरक्षा तज्ञांची समिती स्थापन केली होती. समितीने जानेवारीत काही फोन तपासले होते, त्यात काही फोनमध्ये घुसखोरीचे पुरावे मिळाले आहेत.
काँग्रेस नेते राहुल गांधी, पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांचे पुतणे अभिषेक बॅनर्जी, माजी निवडणूक आयुक्त अशोक लवासा, निवडणूक रणनीतीकार प्रशांत किशोर, केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव आणि प्रल्हाद पटेल यांच्या नावाचा समावेश आहे. या लोकांचे मोबाईल क्रमांकही पेगाससच्या माध्यमातून हेरल्याचा संशय आहे. याशिवाय काही माध्यम संस्था आणि मानवाधिकार संघटनांशी संबंधित बड्या लोकांची नावे, काँग्रेस आणि अन्य राजकीय पक्षांच्या नेत्यांचीही नावे येण्याची भीती आहे.
भारत सरकारवर आपल्या विरोधकांची हेरगिरी केल्याचा आरोप आहे, परंतु आपल्या मंत्री आणि अधिकार्‍यांचीही हेरगिरी करत आहे. विरोधी पक्षही गेल्या काही वर्षांत मोदींच्या राजकीय विजयाचा संबंध पेगाससशी जोडत आहेत. कारण सध्या माणूस हा त्याच्या डेटाचा गुलाम आहे आणि त्याचा सर्व डेटा, सर्व माहिती त्याच्या मोबाईलमध्ये कैद झाली आहे. ही लढाई डेटासाठी आहे आणि एकदा का हे स्पाय सॉफ्टवेअर तुमच्या मोबाईलमध्ये शिरले की, जीभ न बोलता लढाई जिंकली जाते, विरोधक आपोआप हरतो.
अमेरिकन वृत्तपत्र न्यूयॉर्क टाइम्सच्या वृत्तानुसार, जुलै 2017 मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या इस्रायल दौऱ्यादरम्यान भारत आणि इस्रायलमध्ये भारत-इस्रायल संरक्षण करार झाला होता. या डीलमध्ये पेगासस स्पाय सॉफ्टवेअरचाही समावेश होता. हा एक द्या आणि घ्या असा करार होता, ज्या अंतर्गत भारताने पेगाससच्या बदल्यात जून 2019 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांमध्ये इस्रायलच्या बाजूने आणि पॅलेस्टाईनच्या विरोधात मतदान केले.
इस्रायल-पॅलेस्टाईन वादात भारताने दोन्ही सरकारच्या बाजूने मतदान करण्याची ही पहिलीच वेळ होती. 2019 मध्ये भारतात पहिल्यांदाच पेगाससच्या माध्यमातून अनेक प्रसिद्ध लोकांच्या हेरगिरीचा मुद्दा समोर आला, जरी भारत आणि इस्रायल या दोन्ही सरकारांनी याचा इन्कार केला आहे. भारत किंवा इस्रायल या दोघांनीही पेगाससशी करार केल्याचे कबूल केलेले नाही.
एकटा भारत पेगाससचा खरेदीदार नसून इस्रायलशी व्यवहार करणाऱ्यांमध्ये अमेरिका, सौदी अरेबिया, यूएई, आर्मेनिया, अझरबैजान, बहरीन, फिनलँड, हंगेरी, जॉर्डन, कझाकस्तान, मेक्सिको अशी अनेक मोठी नावे आहेत, असे म्हटले जाते. पोलंड आणि युगांडा या देशांची नावे देखील समाविष्ट आहेत.
अमेरिकन वृत्तपत्राने दावा केला आहे की, वर्षभराच्या चौकशीनंतर भारताव्यतिरिक्त अमेरिकन तपास संस्था एफबीआयनेही हे सॉफ्टवेअर विकत घेतल्याचे समोर आले आहे. एफबीआयने घरातील पाळत ठेवण्यासाठी वर्षानुवर्षे त्याची चाचणी देखील केली, परंतु गेल्या वर्षी त्याचा वापर न करण्याचा निर्णय घेतला. जगभरात या स्पायवेअरचा वापर कसा केला गेला याचे वर्णन या अहवालात करण्यात आले आहे. मेक्सिकन सरकारने याचा वापर पत्रकार आणि विरोधकांच्या विरोधात केला, तर सौदीने पत्रकार जमाल खशोग्गी आणि राजघराण्यावर टीका करणाऱ्या त्याच्या सहकाऱ्यांविरुद्ध याचा वापर केला.
एकटा भारत पेगाससचा खरेदीदार नसून इस्रायलशी व्यवहार करणाऱ्यांमध्ये अमेरिका, सौदी अरेबिया, यूएई, आर्मेनिया, अझरबैजान, बहरीन, फिनलँड, हंगेरी, जॉर्डन, कझाकस्तान, मेक्सिको अशी अनेक मोठी नावे आहेत, असे म्हटले जाते. , पोलंड आणि युगांडा. देशांची नावे देखील समाविष्ट आहेत.
अमेरिकन वृत्तपत्राने दावा केला आहे की, वर्षभराच्या चौकशीनंतर भारताव्यतिरिक्त अमेरिकन तपास संस्था एफबीआयनेही हे सॉफ्टवेअर विकत घेतल्याचे समोर आले आहे. एफबीआयने घरातील पाळत ठेवण्यासाठी वर्षानुवर्षे त्याची चाचणी देखील केली, परंतु गेल्या वर्षी त्याचा वापर न करण्याचा निर्णय घेतला. जगभरात या स्पायवेअरचा वापर कसा केला गेला याचे वर्णन या अहवालात करण्यात आले आहे.
मेक्सिकन सरकारने याचा वापर पत्रकार आणि विरोधकांच्या विरोधात केला, तर सौदीने पत्रकार जमाल खशोग्गी आणि राजघराण्यावर टीका करणाऱ्या त्याच्या सहकाऱ्यांविरुद्ध याचा वापर केला. इस्रायलच्या संरक्षण मंत्रालयाने पोलंड, हंगेरी आणि भारत यांसारख्या अनेक देशांमध्ये पेगाससचा वापर करण्यास मान्यता दिली होती. रिपोर्ट्सनुसार, इस्रायली सायबर सिक्युरिटी कंपनी NSO Group Technologies ने सुद्धा गुप्तपणे आपले Pegasus स्पायवेअर जगभरातील अनेक सरकारांना विकले आहे. पेगाससच्या एका लायसन्सची किंमत 70 लाखांपर्यंत आहे. पेगाससद्वारे 10 उपकरणांचे उल्लंघन करण्यासाठी NSO आपल्या ग्राहकांकडून सुमारे 5-9 कोटी रुपये आकारते आणि त्याच्या स्थापनेसाठी सुमारे 4-5 कोटी रुपये देखील आकारते.
या प्रकरणाच्या खोलात जाण्यापूर्वी हे समजून घेणे आवश्यक आहे की हे पेगासस सॉफ्टवेअर काय आहे? ते कसे कार्य करते. आज आपण जो काही फोन वापरतो तो अँड्रॉइड किंवा iOS या दोन प्लॅटफॉर्मवर आहे, पेगासस त्यांच्या उणिवा किंवा दोषांना लक्ष्य करते. म्हणजेच, तुमचा फोन अत्याधुनिक सुरक्षिततेने सुसज्ज असला तरीही पेगासस ती सुरक्षा मोडू शकतो. यासाठी ज्याच्या फोनवर हेरगिरी करायची आहे त्या व्यक्तीच्या जवळचा गुप्तहेर असावा असेही नाही. Pegasus दूरस्थपणे कोणत्याही फोन किंवा इतर कोणत्याही डिव्हाइसवर स्थापित केले जाऊ शकते.
हा एक प्रोग्राम आहे जो तुम्ही SMS वर पाठवलेल्या लिंकवर क्लिक करताच स्थापित आणि सक्रिय होतो. फोनचा मायक्रोफोन, कॅमेरा, ऑडिओ, टेक्स्ट मेसेज, ईमेल आणि अगदी लोकेशनची माहिती मिळवली जाते. पेगासस गुप्तचरांना एनक्रिप्टेड ऑडिओ ऐकण्यास आणि एनक्रिप्टेड संदेश वाचण्यास सक्षम करते. हॅकर त्याच्या टार्गेटच्या कॉन्टॅक्ट लिस्टमधून त्याच्या कॉलपर्यंत कोणतीही शंका न घेता सहजपणे ऐकू शकतो.
पेगासस वापरून हॅकर त्या व्यक्तीच्या फोनशी संबंधित सर्व माहिती मिळवू शकतो. अपग्रेडेड व्हर्जनमुळे पेगासस हे ‘झिरो क्लिक’ सॉफ्टवेअर बनले, म्हणजेच त्याला लिंकही लागत नाही. काहीवेळा ते WhatsApp मिस्ड कॉलद्वारे तुमच्या डिव्हाइसमध्ये प्रवेश करू शकते. पेगाससने WhatsApp द्वारे जगभरातील सुमारे 1400 Androids आणि iPhones ला लक्ष्य केले.
थोडक्यात सांगायचे तर, हे सॉफ्टवेअर तुमची इच्छा नसतानाही तुमच्या मोबाईलमध्ये प्रवेश करेल आणि तुमचे शब्द, तुमची गुपिते, जीपीएसद्वारे तुमचे लोकेशन, तुमचे पासवर्ड, तुमच्याशी संबंधित सर्व माहिती, अगदी तुमच्या कॅमेऱ्याद्वारे गुप्तपणे तुमचे व्हिडिओ बनवू शकतात. एकंदरीत, ते 24 तास तुमचे निरीक्षण करण्यास सुरुवात करते आणि सर्व माहिती इस्रायलच्या सुरक्षा कंपनी NSO पर्यंत पोहोचते आणि जो कोणी ती विकत घेईल तो काही मिनिटांत NSO द्वारे ती माहिती मिळेल. शत्रू असो वा विरोधक, त्याच्या प्रत्येक हालचालीवर, प्रत्येक रणनीतीवर, प्रत्येक पावलावर नजर ठेवली जाईल, त्याची हेरगिरी केली जाईल.
आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की, दशकभराच्या अथक परिश्रमानंतर इस्रायली कंपनी NSO ने हेरगिरीचे एक नवीन शस्त्र तयार केले आहे, जे आता जगासाठी धोकादायक बनत आहे. हो, पण तो बनवणारा समूह हजारो कोटींचा मालक झाला आहे. गेल्या दशकभरात हे सॉफ्टवेअर केवळ भारतालाच नाही तर जगातील 40 देशांना विकले गेले आहे.
मानवी मार्गाने हेरगिरीच्या बाबतीत इस्रायलला तोड नाही, पण आता या छोट्याशा देशानेही तांत्रिक मार्गाने जगाला अडचणीत आणले आहे. तथापि, इस्रायली कंपनीचा दावा आहे की त्यांनी हे सॉफ्टवेअर मानवतेच्या भल्यासाठी बनवले आहे जेणेकरुन त्याच्या मदतीने गुन्हेगार आणि दहशतवाद्यांना पकडता येईल. परंतु केवळ काही वर्षांमध्ये, जगभरातील सरकारांनी लक्ष्यित लोकांवर हेरगिरी करण्यासाठी याचा तीव्र वापर केला आहे.
महत्वाच्या बातम्या
सलमान खानमुळे ‘Valentine Day’ला कतरिना होणार विकी कौशलपासून लांब; ‘हे’ आहे कारण
‘भिकार मालिका पहाव्या की नाही, हे सांगणारे विक्रम गोखले कोण?’
‘चला हवा येऊ द्या’ फेम स्नेहल शिदमला ३० मुलांनी दिलाय लग्नासाठी नकार, कारण वाचून अवाक व्हाल
नो स्मोकिंगच्या जाहिरातीमधील मुकेशची खरी कहाणी तुम्हाला माहिती आहे का? वाचून काळीज फाटेल
