गेल्या 137 दिवसांपासून डिझेल-पेट्रोलच्या दरात कोणतीही वाढ झालेली नाही. केवळ विधानसभा निवडणुकांमुळे ही वाढ झाली नसून निवडणुकीच्या निकालानंतर ही वाढ होईल, असे पूर्वी मानले जात होते. मात्र, निवडणुका होऊनही डिझेल आणि पेट्रोलच्या दरात वाढ झालेली नाही.(petrol-prices-will-skyrocket-petrol-will-be-available-at-rs-115-per-liter)
दुसरीकडे, कच्चे तेल प्रति बॅरल 130 डॉलरवर गेले आहे आणि आता प्रति बॅरल 100 डॉलरच्या जवळ आले आहे. पेट्रोल पंपावरील डिझेल-पेट्रोलच्या दरात 137 दिवसांपासून कोणताही बदल झालेला नसला तरी मोठ्या प्रमाणात ग्राहकांसाठी डिझेलच्या दरात एक-दोन नव्हे तर 25 रुपयांनी वाढ झाली आहे.
सध्या दिल्लीतील घाऊक ग्राहकांना 115 रुपये प्रतिलिटर डिझेल मिळत आहे. त्यामुळे आता पेट्रोल पंपावर रांगा लांबू लागल्या असून त्यामुळे पंप विक्रेत्यांचे नुकसान होत आहे. त्यामुळे आता डिझेल-पेट्रोलवर अधिक खर्च करण्याची तयारी ठेवा. सरकारी तेल कंपन्यांनी डिझेल-पेट्रोलचे दर न वाढवल्याने खासगी कंपन्या अतिशय दु:खी आहेत.
पेट्रोल आणि डिझेलचे दर लवकरात लवकर वाढवावेत, अशी त्यांची इच्छा आहे. इंडियन ऑईल(Indian Oil), भारत पेट्रोलियम(Bharat Petroleum) आणि हिंदुस्थान पेट्रोलियम या तेल कंपन्यांना प्रतिलिटर 15 रुपयांचा तोटा सहन करावा लागत आहे. रिलायन्सने तर आपल्या डीलर्सना सांगितले आहे की त्यांना तेलाच्या सामान्य पुरवठ्याच्या फक्त 50 टक्केच मिळेल, कारण प्रति लिटर 15 रुपयांचा तोटा कंपनीला खूप महागात पडत आहे.
या सर्व समस्यांचे कारण महागडे कच्चे तेल आहे. गेल्या काही दिवसांच्या तुलनेत ते स्वस्त असले तरी बाजारात जे भाव सुरू आहेत ते त्यावेळचे आहेत जेव्हा कच्च्या तेलाचे दर प्रति बॅरल 80 डॉलरच्या जवळ होते. 5-6 मार्चच्या सुमारास एक अहवालही आला होता, ज्यामध्ये कंपन्यांचे प्रति लिटर 12-15 रुपये नुकसान होत असल्याचे सांगण्यात आले होते.
येत्या 10-12 दिवसांत कंपन्यांना प्रतिलिटर 12-15 रुपयांनी भाव वाढवावी लागतील, असे या अहवालात सांगण्यात आले होते, मात्र आतापर्यंत दर वाढलेले नाहीत. डिझेल-पेट्रोलवरील मोठा हिस्सा उत्पादन शुल्क म्हणून केंद्र सरकारकडे जातो. त्याच वेळी, राज्य सरकारे देखील डिझेल आणि पेट्रोलवर व्हॅट लावून भरपूर कर वसूल करतात.
कच्चे तेल महाग झाले, पण तेलाच्या किमती वाढल्या नाहीत. त्याचबरोबर केंद्र किंवा राज्य सरकारनेही करात सवलत दिलेली नाही. अशा परिस्थितीत दीर्घकाळ तोटा सहन करत असताना कंपन्यांना काम करता येणार नाही आणि डिझेल-पेट्रोलचे दर वाढवावे लागणार आहेत.
मोठ्या प्रमाणात ग्राहकांसाठी डिझेलच्या दरात 25 रुपयांनी वाढ झाली आहे. ही माहिती देताना सूत्रांनी सांगितले की, घाऊक ग्राहकांना विकले जाणारे डिझेल प्रतिलिटर 25 रुपयांनी महागले आहे. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर कच्च्या तेलाच्या किमतीत 40 टक्क्यांनी वाढ झाल्यानंतर हे पाऊल उचलण्यात आले आहे.
मात्र, पेट्रोल पंपांवरून विकल्या जाणाऱ्या डिझेलच्या किरकोळ दरात कोणताही बदल झालेला नाही. येथे हे जाणून घेणे मनोरंजक आहे की हे डिझेल थेट कंपन्यांकडून मोठ्या बस-ट्रक ऑपरेटर आणि मॉल्स इत्यादींना विकले जाते. म्हणजेच पेट्रोल पंपावरून डिझेल खरेदी करणाऱ्या सर्वसामान्यांसाठी या किमती वाढलेल्या नाहीत.
मुंबईत मोठ्या प्रमाणात ग्राहकांसाठी डिझेलचा दर 122.05 रुपये प्रति लिटर झाला आहे. पेट्रोल पंपांवर 94.14 रुपये प्रतिलिटर डिझेल विकले जात आहे. त्याचप्रमाणे दिल्लीतील पेट्रोल स्टेशनवर डिझेलची किंमत 86.67 रुपये प्रति लिटर आहे तर घाऊक किंवा औद्योगिक ग्राहकांसाठी त्याची किंमत 115 रुपये प्रति लिटर आहे.
