जेव्हा जेव्हा भारतीय क्रिकेट इतिहासातील सर्वोत्तम कर्णधाराचा विचार केला जातो तेव्हा सौरव गांगुलीचा नेहमीच उल्लेख केला जातो. सौरव गांगुलीकडे संघाची कमान सोपवण्यात आली, तेव्हा संघ अनेक वादात सापडला होता. त्यावेळी भारतीय संघाची कामगिरी काही विशेष नव्हती.(kohli-may-be-good-in-statistics-but-ganguly-is-the-real-captain)
गांगुलीच्या आधी संघाची कमान सचिन तेंडुलकरच्या(Sachin Tendulkar) हाती होती. यावेळी अजय जडेजाकडेही संघाची कमान सोपवण्यात आली होती. मात्र त्यानंतर जडेजाचे नाव फिक्सिंगमध्ये आले आणि त्यानंतर त्याच्यावर संघातून बंदी घालण्यात आली. यादरम्यान संघाचे मनोधैर्य खचले होते आणि संघ अंतर्गत कलहाचाही सामना करत होता. त्या काळात संघाला प्रेरित करणे आणि उर्वरित खेळाडूंना सोबत घेणे हे आव्हान होते, सौरव गांगुलीने ते आव्हान पूर्ण केले.
ही गोष्ट इथे नमूद करण्यामागे काही कारण आहे का? संवाद साधताना भारताचा फलंदाज वीरेंद्र सेहवागने(Virender Sehwag) काही प्रश्नांची उत्तरे दिली. या प्रश्नांमध्ये एक प्रश्न होता की तुमच्या मते कोणता कर्णधार सर्वोत्तम आहे? वीरेंद्र सेहवागने दिलेले उत्तर खूप महत्त्वाचे आहे.
सेहवाग म्हणतो की जर आपण आकडेवारीबद्दल बोललो तर नक्कीच विराट कोहली(Virat Kohli) एक चांगला कर्णधार म्हणून दिसेल, परंतु जर आपण संघ तयार करण्याबद्दल बोललो तर आतापर्यंत सौरव गांगुलीपेक्षा चांगला कर्णधार कोणी नाही जो संघ तयार करू शकेल. तो पुढे म्हणतो की सौरव गांगुलीने त्याच्या कर्णधारपदाच्या काळात चांगली टीम बनवली होती.
तो काळ आठवून सेहवाग म्हणतो की, सौरव गांगुलीने(Sourav Ganguly) नवीन टीम तयार केली होती. तो संघातील नवीन खेळाडूंना संधी द्यायचा आणि त्यांच्या चांगल्या-वाईट काळात सोबत असायचा. मला शंका आहे की कोहलीने त्याच्या संपूर्ण कर्णधारपदाच्या काळात असे केले असेल. सेहवाग दोन वेळा विश्वचषक विजेत्या संघाचा भाग आहे. तो म्हणाला की विराट कोहलीसाठी दोन ते तीन वर्षांपासून एकच ट्रेंड सेट होता, तो प्रत्येक कसोटी सामना जिंकला किंवा हरला तरी तो संघ बदलत असे.
जर तुम्ही मला विचाराल तर मी माझ्या मते नंबर 1 कर्णधार मानतो, ज्याने संघ घडवला, खेळाडूंना आत्मविश्वास दिला. कोहलीने काही खेळाडूंना साथ दिली पण काहींना साथ दिली नाही. सौरव गांगुलीने वीरेंद्र सेहवागला सलामी देण्याचा निर्णय घेतला होता आणि तो त्यात मागे राहिला. सेहवागही अनेक सामन्यांमध्ये अपयशी ठरला, पण गांगुलीने त्याला साथ दिली आणि जगातील नंबर वन सलामीची जोडी सचिन आणि सेहवागची होती.
ऋषभ पंतबद्दल(Rishabh Pant) प्रश्न विचारला असता सेहवाग म्हणाला की जर तुम्ही त्याला मर्यादित षटकांच्या सामन्यांमध्ये सलामी दिली तर तो खूप यशस्वी होईल. सेहवाग म्हणाला, “आम्ही मर्यादित षटकांमध्ये 50 किंवा 100 धावा करण्यासाठी खेळत नाही, तर वेगवान धावा करण्यासाठी, परिस्थिती असो किंवा विरोधी असो. पण जर तुम्ही त्याला चौथ्या किंवा पाचव्या क्रमांकावर खेळवले तर ते होणार नाही. त्या वेळी त्याचा खेळ खेळू शकतो, परंतु तो खेळ त्याला त्या वेळी त्या परिस्थितीत खेळावा लागतो, म्हणजे तो त्याचा नैसर्गिक खेळ खेळू शकणार नाही.
सेहवागने पंत आणि पृथ्वी शॉबद्दल सांगितले की, भविष्यात ते भारतीय कसोटी संघातही चांगली कामगिरी करताना दिसेल. ते म्हणाले की, हे दोन खेळाडू एकाच संघात एकत्र खेळत असतील तर 400 धावा करणे ही फार मोठी गोष्ट नाही आणि जर विरोधी संघ असेल तर 400 धावाच कराव्यात, असे त्यांना वाटते. या दोन खेळाडूंना संघात स्थान दिल्यास भारत वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिप जिंकू शकतो, असे तो म्हणाला.
आज सर्वजण सौरव गांगुलीच्या कर्णधारपदाबद्दल बोलतात, त्याचे कारण म्हणजे गांगुलीला संघाची कमान देण्यात आली तेव्हा भारतीय संघाची स्थिती चांगली नव्हती. अजय जडेजावर(Ajay Jadeja) फिक्सिंगचा आरोप होता. त्याच्यावर बंदी घालण्यात आली. त्यानंतर संघात सुसूत्रता नव्हती. सतत सामने हरले. तेंडुलकरही आउट ऑफ फॉर्म होता.
जडेजापूर्वी सचिनने काही सामन्यांमध्ये कर्णधारपदही भूषवले होते. मात्र गांगुलीने सर्व काही झाकून संघात विजयाची भूक निर्माण केली होती. विजय म्हणजे काय आणि त्यासाठी कुठपर्यंत लढता येईल, ही भावना गांगुलीने निर्माण केली.
