भारतात जवळपास प्रत्येक घरात एक अशी स्त्री असते, जिच्या हाताची चव दूरवर प्रसिद्ध आहे. ज्यांना तुम्ही डिश बनवायला सांगता, त्या ते तयार करतात आणि क्षणार्धात तुम्हाला सर्व्ह करतात. उत्तर प्रदेशातील जौनपूर येथील रहिवासी असलेल्या शशिकला चौरसिया यांचीही या पाककलेत निपुण महिलांमध्ये गणना होते. पाचवी पास शशिकला यांच्या हातात जादू आहे. सदैव घराच्या मर्यादेत कुटुंबाची काळजी घेणाऱ्या शशिकला यांनी चार-पाच वर्षांपूर्वीपर्यंत कधीच विचार केला नव्हता की आपल्या कुटुंबाशिवाय इतर कोणाला आपल्याबद्दल माहिती असेल. पण आज हजारो नाही तर लाखो लोकांना त्यांच्या स्वयंपाकाविषयी माहिती आहे आणि त्यांच्याकडून शिकतही आहेत. यूट्यूब आणि सोशल मीडियाच्या माध्यमातून हे कमाल झाले आहे.(Amma Ki Thali is famous not only in the country but in the world)
शशिकला चौरसिया या यूट्यूब आणि सोशल मीडियावर ‘अम्मा की थाली’ या कुकिंग चॅनलसाठी प्रसिद्ध आहेत. त्याचे चॅनल केवळ भारतातच नाही तर इतर देशांमध्येही फॉलो केले जात आहे. त्यांनी एका वृत्तसंस्थेला त्यांच्या प्रवासाबद्दल सविस्तर माहिती दिली. त्या म्हणाल्या, मी उत्तर प्रदेशातील राखवा या छोट्या गावातून आले आहे. माझे लग्न अगदी लहान वयात झाले. आमच्या काळात मुलींना अभ्यास आणि लेखन यापेक्षा घरातील कामे शिकण्यावर जास्त भर दिला जायचा. लग्नानंतर मी सासरच्या घरी आल्यानंतर स्वयंपाकघराची जबाबदारी घेतली.
त्या पुढे म्हणाल्या मी माझ्या आईकडून वेगवेगळ्या प्रकारची लोणची बनवायला शिकले आणि मग माझ्या सासूकडून वेगवेगळे पदार्थ बनवायला शिकले. स्वयंपाक हा नेहमीच एक छंद राहिला आहे. आपण वेगवेगळ्या गोष्टींमधून काहीतरी नवीन बनवू शकतो पण बाहेरच्या जगाशी फारसा सबंध आला नव्हता.
चौरसिया कुटुंबाचे शहरात खूप जुने मिठाईचे दुकान आहे. पण स्वयंपाकात प्रवीण असूनही शशिकला यांनी कधीही व्यवसायात ढवळाढवळ केली नाही. कारण आपल्या समाजात बहुतेक महिलांना घराची जबाबदारी सांभाळावी लागते. त्यामुळे त्यांचा स्वयंपाकही घरापुरता मर्यादित होता. त्यांचे संपूर्ण लक्ष फक्त मुलांची काळजी घेण्यावर होते. त्यांना तीन मुलगे आणि एक मुलगी आहे. त्यांचा मोठा मुलगा चंदन चौरसिया हा बीटेक पदवीधर आहे.
चंदन म्हणाला, मी अभ्यास आणि नोकरीसाठी घराबाहेर होतो. त्यामुळे गोष्टींबद्दल थोडी समज वाढली. त्यानंतर जेव्हा Jio देशात लॉन्च झाला तेव्हा इंटरनेट स्वस्त दरात उपलब्ध होते. यानंतर ग्रामीण भागातील लोकांचेही सोशल मीडिया आणि यूट्यूबबद्दलचे ज्ञान वाढवू लागले. आजकाल लोक त्यांच्या कौशल्याने YouTube वर चॅनेल तयार करून नाव आणि प्रसिद्धी कशी कमावतात हे देखील आपण अनेकदा पाहत होतो. तिथून आम्हाला वाटलं की आमची आई इतकं छान जेवण बनवते. घरातली माणसं तिने बनवलेल्या जेवणाचं कौतुक करायला कंटाळत नाहीत, मग अम्माची कला यूट्यूबवर का आणता येत नाही?
जेव्हा त्यांच्या मुलाने ही कल्पना शशिकला यांना सांगितली तेव्हा त्यांना सुरुवातीला खूप संकोच वाटला. कारण त्या कॅमेऱ्यासमोर कम्फर्टेबल नव्हत्या. अशा परिस्थितीत कॅमेऱ्यासमोर बोलणे आणि लोकांना सांगणे, हे खूप अवघड काम होते. त्याचा संकोच लक्षात घेऊन चंदनने फक्त रेसिपी बनवायचे ठरवले. व्हिडिओमध्ये त्याचा चेहरा दाखवला जाणार नाही. त्यांनी त्यांच्या घरातील इतर सदस्यांशी याबद्दल बोलले आणि प्रत्येकाने एकदा प्रयत्न करण्याचा विचार केला. चॅनलच्या नावाबद्दल चंदन सांगतो, एक दिवस अम्मा यांनी मला जेवणाची थाळी दिली आणि जेवताना माझ्या मनात अचानक विचार आला की चॅनलचे नाव ‘अम्मा की थाली’ का ठेवू नये.
त्याने पुढे खुलासा केला की 8 नोव्हेंबर 2017 रोजी त्याने चॅनेलवर पहिला व्हिडिओ पोस्ट केला. या व्हिडिओसाठी शशिकला यांनी बोंदी खीर बनवली आहे. मात्र, त्यांच्या व्हिडिओला फारसा प्रतिसाद मिळाला नाही. सुरुवातीला, चंदन आणि त्याचा भाऊ Mi Note 4 वरून व्हिडिओ रेकॉर्ड करायचे आणि जुन्या लॅपटॉपवर ते एडिट करायचे. जवळपास पाच-सहा महिने हे असेच चालले. चंदन व्हिडिओ रेकॉर्ड करायचा, त्याचा दुसरा भाऊ, सूरज संपादनाचे काम पाहायचा आणि सर्वात धाकटा भाऊ, पंकज त्याच्या अम्माला रेसिपी ठरवायला मदत करायचा.
त्यांना जवळपास सहा महिने लोकांचा फारसा प्रतिसाद मिळाला नाही. चंदनलाही त्याचा अभ्यास करायचा होता आणि त्यामुळे त्याने व्हिडीओ बनवण्याचे काम त्याचा लहान भाऊ पंकजकडे सोपवले. दरम्यान, आंब्याच्या लोणच्याचा हंगाम आल्यावर शशिकला यांनी तयारी सुरू केली. शशिकला तयारी करताना पाहून पंकजने व्हिडिओ शूट करण्यास सुरुवात केली. तब्बल 15 दिवस घालवून त्यांनी एक व्हिडिओ तयार केला.
हा व्हिडिओ पोस्ट होताच ‘अम्मा की थाली’ या चॅनलचे सबस्क्राइबर्स वाढू लागले आहेत. या व्हिडिओला त्याला भरघोस प्रतिसाद मिळाला. यानंतर, बांधवांना पुन्हा एकदा प्रोत्साहन मिळाले. शशिकला म्हणते, मी माझ्यापेक्षा माझ्या मुलांच्या आनंदासाठी व्हिडिओ बनवण्याचे काम करते. माझी मुलं यात खूश आहेत, ही माझ्यासाठी खूप मोठी गोष्ट आहे. माझे मुलगे मला वेगवेगळ्या सणांसाठी पाककृती तयार करायला सांगतात, जे मी करतो. खरं तर, मला वेगवेगळ्या प्रकारचे पदार्थ बनवायला आवडतात.
गेल्या तीन-चार वर्षांत अम्मा की थाली चॅनेलचे 1.5 दशलक्ष सदस्य जोडले गेले आहेत. चंदन म्हणाला, जसे अम्माचे व्हिडिओ प्रसिद्ध होऊ लागले, लोक कमेंटमध्ये अम्माचा चेहरा दाखवण्यास सांगू लागले. पण अम्मा अनोळखी व्यक्तीशी बोलायलाही खूप कचरतात. अशा परिस्थितीत तिला कॅमेऱ्यासमोर येण्यास सांगणे खूप अवघड होते. पण जेव्हा चॅनलला 1 दशलक्ष सब्सक्राइबर्स मिळाले, तेव्हा आम्ही बंधूंनी खूप आग्रह धरून अम्मा यांचा फोटो काढला आणि लोकांचे आभार मानत तो पोस्ट केला.
शशिकला सांगतात की, घराबाहेर आपली ओळख असेल, असं कधीच वाटलं नव्हतं. पण त्यांच्या मुलांनी केलेल्या मेहनतीमुळे ते शक्य झाले. आज पाकिस्तान, दुबई, फिजी, यूएसए इत्यादी अनेक देशांतील लोकही त्यांच्या रेसिपीचे व्हिडिओ पाहत आहेत. अनेक लोक त्यांना सोशल मीडियावर मेसेजही करतात आणि खाण्यापिण्याबाबत सल्ला घेतात. चंदनने सांगितले की त्याला YouTube वरून सिल्व्हर प्ले बटण आणि गोल्ड प्ले बटण मिळाले आहे. त्याला फेसबुककडून अनेक भेटवस्तूही मिळाल्या आहेत. तसेच, सध्या ते दरमहा 50 हजार रुपयांपर्यंत कमाई करू शकतात.
शशिकला म्हणते, आता माझ्या माहेरची ओळखणारी लोकही फोन करून माझे अभिनंदन करतात आणि सांगतात की तू कमाल केली आहेस. तुम्ही हे सर्व कसे बनवता? आपले कौशल्य लोकांपर्यंत पोहोचत आहे हे ऐकून खूप आनंद होतो. जे काही घडले ते माझ्या मुलांमुळे झाले आहे. चंदन सांगतो की, त्याने काही वेळापूर्वी यूट्यूब शॉर्ट्स व्हिडीओही सुरू केले आहेत. येथेही त्यांना चांगला प्रतिसाद मिळत आहे. अनेक लोक त्याला फेसबुक लाईव्हसाठी विचारतात. पण चंदन म्हणतो की जोपर्यंत त्याची अम्मा कॅमेऱ्यासमोर येण्यास सोयीस्कर होत नाही तोपर्यंत तो असेच व्हिडिओ बनवत राहील.
आम्ही जे काही करू शकतो ते अम्माच्या प्रतिभेमुळे आहे. आमच्या अम्मांचं हे कौशल्य पुढे नेणं हा आमचा उद्देश आहे. अम्मा यांनी नेहमीच तिच्या कुटुंबासाठी सर्व काही केले आहे आणि आता आम्हाला तिची स्वतःची ओळख हवी आहे. येणार्‍या काळात आम्ही अम्मा यांना लाइव्ह कुकिंग करायला पटवून देण्याचा सर्वतोपरी प्रयत्न करू. सध्या, व्हिडिओची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी आम्ही स्वयंपाकघर आणि स्टुडिओ बांधत आहोत, असे चंदन म्हणाला.
