Success Story : नवरंगपूर जिल्ह्यातील झारिगाव (Zarigaon, Navarangpur) येथील तरुण उद्योजक जितेंद्र मोहराणा (Jitendra Moharana, Zarigaon) यांनी कोरोना महामारीच्या काळात फक्त 2,000 रुपयांच्या सुरुवातीच्या गुंतवणुकीत गांडुळ खत बनवण्याचा व्यवसाय सुरू केला. सुरुवातीला हा उद्योग फक्त त्यांच्या किचन गार्डनसाठीच होता, पण लवकरच त्यांनी त्यात व्यावसायिक संधी पाहिली आणि आज ‘खुशी ॲग्रो’ (Khushi Agro) या नावाने हा व्यवसाय वार्षिक 30 लाख रुपयांच्या उलाढालीपर्यंत पोहोचला आहे.

सुरुवातीची गुंतवणूक आणि व्यवसायाचा विस्तार

जितेंद्र यांनी सुरुवातीला लहान टाक्यांमध्ये खत तयार करायला सुरुवात केली, परंतु वाढती मागणी पाहून त्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञान स्वीकारले आणि मोठ्या प्रमाणावर खुले मैदानात उत्पादन सुरू केले. खतासाठी 90% कच्चा माल स्थानिक गाईच्या शेणापासून तयार केला जातो, तर उर्वरित 10% लाकूड आणि सुक्या पानांचा समावेश करून खताची गुणवत्तापूर्ण रचना केली जाते.

उत्पादने आणि बाजारपेठ

‘खुशी ॲग्रो’ अंतर्गत 1 किलो ते 50 किलो पॅकेजिंगमध्ये गांडुळ खत कालाहांडी (Kalahandi), कोरापुट (Koraput), बोलंगीर (Bolangir) आणि छत्तीसगड (Chhattisgarh) राज्यातील बाजारपेठांपर्यंत पोहोचवले जाते. या विस्तारामुळे उत्पादनाची विश्वासार्हता आणि गुणवत्ता दूरदूरपर्यंत ओळखली गेली आहे.

रोजगारनिर्मिती आणि प्रशिक्षण

जितेंद्र मोहराण्याच्या फार्ममध्ये 15 हून अधिक पूर्णवेळ कामगारांना रोजगार दिला जातो, ज्यापैकी अनेक आधी बेरोजगार होते. तसेच, जितेंद्र इतर शेतकऱ्यांसाठी नियमित कार्यशाळा आयोजित करून सेंद्रिय खत तयार करण्याची प्रक्रिया शिकवतात आणि रासायनिक खतांमुळे होणाऱ्या नुकसानीबाबत जागरूक करतात.

सामाजिक आणि आर्थिक परिणाम

जितेंद्र यांचा व्यवसाय ग्रामीण अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण योगदान देतो. सरकारी योजना आणि तळागाळातील कृतींशी समन्वय साधून त्यांनी सेंद्रिय खताचा उद्योग यशस्वी केला आहे. यामुळे मातीचे आरोग्य सुधारते, उत्पादनाची गुणवत्ता वाढते आणि शेतकरी तसेच ग्राहक दोघांनाही फायदा होतो.

जितेंद्र आता व्यवसायाचा विस्तार करत लिक्विड बायो-फर्टिलायझरसारखी नवीन उत्पादने बाजारात आणण्याची योजना आखत आहेत. फक्त 2,000 रुपयांपासून 30 लाख रुपयांपर्यंतचा प्रवास हे दाखवतो की, “इनोव्हेशन, स्थिरता आणि उद्योजकता हे भारतात कृषीच्या उज्ज्वल भविष्याचा मार्ग आहेत.”