INS विक्रांत (INS Vikrant): चीन आपल्या नौदलाची ताकद सातत्याने वाढवत आहे. अलीकडेच चीनने आपल्या नौदलात नवीन विमानवाहू युद्धनौकेचा समावेश केला आहे. चीनकडून येणाऱ्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी भारतही आपल्या नौदलाची ताकद वाढवत आहे. या क्रमाने, भारताची पहिली स्वदेशी विमानवाहू नौका विक्रांत तयार आहे. १५ ऑगस्ट रोजी नौदलात सामील होऊ शकते. ही विमानवाहू युद्धनौका चीनसमोरील आव्हानांना उत्तर देणारी आहे.(Indian Navy, INS Vikrant, Aircraft Carrier, INS Vikramaditya, Fighter Aircraft)
विमानवाहू जहाज हे एक जहाज आहे ज्यावर विमाने उभी असतात. नौदल अशा जहाजावर लढाऊ विमाने तैनात करते. हे समुद्रात तरंगणारे विमानतळ म्हणून काम करते. येथून विमाने लढण्यासाठी उडतात आणि परत येतात. भारताकडे सध्या एकमेव विमानवाहू युद्धनौका INS विक्रमादित्य आहे. विक्रांतच्या समावेशामुळे भारतीय नौदलाकडे असलेल्या विमानवाहू युद्धनौकांची संख्या दोन होईल.
विक्रांत म्हणजे समुद्रात तरंगणाऱ्या १८ मजली घरासारखा. त्याच्या हुलच्या (मुख्य संरचना) बांधकामात २१ हजार टन स्टीलचा वापर करण्यात आला आहे. इतके स्टील तीन आयफेल टॉवर बांधण्यासाठी पुरेसे आहे. त्याच्या उड्डाणाचे मैदान इतके लांब आहे की ती दोन फुटबॉल मैदाने त्यात बसेल. त्याचे हँगर क्षेत्र इतके मोठे आहे की ३० विमाने आणि हेलिकॉप्टर सामावून घेऊ शकतात. विमानांना फ्लाइट डेकवर आणण्यासाठी दोन लिफ्ट आहेत (टेक ऑफ आणि लँडिंग फ्लोअर).
मिग-२९के हे लढाऊ विमान सुरुवातीला विक्रांतवर तैनात केले जाईल. यासोबतच कामोव्ह-३१ आणि MH-60R मल्टीरोल हेलिकॉप्टरही त्यावर तैनात करण्यात येणार आहेत. भारतीय नौदलाकडे लढाऊ विमानांची संख्या मर्यादित आहे. हे नौदलाकडून त्यांच्या विमानवाहू युद्धनौके INS विक्रमादित्य वरून चालवले जाते. त्यामुळे विक्रांतसाठी लढाऊ विमानांची संख्या कमी होत आहे.
विक्रांतवर तैनातीसाठी नौदल नवीन लढाऊ विमाने खरेदी करणार आहे. त्यासाठीची प्रक्रिया सुरू आहे. अमेरिकन कंपनी बोईंगची एफ/ए-१८ सुपर हॉर्नेट आणि फ्रेंच कंपनी डसॉल्ट एव्हिएशनची राफेल एम यांच्यात स्पर्धा आहे. दोन्ही कंपन्यांनी गोव्यातील भारतीय नौदल तळावर त्यांच्या लढाऊ विमानांच्या क्षमतेचे प्रदर्शन केले आहे. यापैकी एका लढाऊ विमानाच्या खरेदीसाठी लवकरच करार होण्याची शक्यता आहे.
विक्रांतचे वजन ४० हजार टनांपेक्षा जास्त आहे. ते बनवण्यासाठी 23 हजार कोटींहून अधिक खर्च झाला आहे. त्याची लांबी २६२ मीटर, रुंदी ६२ मीटर आणि उंची ५९ मीटर आहे. त्याचे बांधकाम २००९ मध्ये सुरू झाले. या जहाजात २३०० पेक्षा जास्त कप्पे आहेत. त्यावर १७०० खलाशी तैनात केले जाऊ शकतात. जहाजावर महिला अधिकाऱ्यांची सोय लक्षात घेऊन खास केबिन बनवण्यात आल्या आहेत.
विक्रांतचा कमाल वेग ५१.८५ किमी प्रतितास आहे. त्याचा समुद्रपर्यटन वेग ३३ किलोमीटर प्रति तास आहे. हे जहाज एकाच वेळी १३८९० किमी प्रवास करू शकते. एवढ्या विस्तृत श्रेणीमुळे विक्रांत न थांबता जगाच्या एका भागातून दुसऱ्या भागात पोहोचू शकतो.
विक्रांतच्या निर्मितीमध्ये ७६ टक्क्यांहून अधिक भारतीय घटक आणि तंत्रज्ञान वापरले गेले आहे. हे भारतीय नौदल आणि कोचीन शिपयार्ड लिमिटेड यांनी संयुक्तपणे तयार केले आहे. हे जहाज १४ मजली आहे. विक्रांत ही भारतातील आतापर्यंतची सर्वात मोठी युद्धनौका आहे.
भारताच्या पहिल्या विमानवाहू युद्धनौकेचे नाव INS विक्रांत असे होते. ३१ जानेवारी १९९७ रोजी तिला नौदलातून पदमुक्त करण्यात आले. विक्रांत ४ मार्च १९६१ रोजी नौदलात रुजू झाले. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील १९७१ च्या युद्धात त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. देशातील पहिल्या स्वदेशी विमानवाहू युद्धनौकेचे नाव विक्रांत असे ठेवण्यात आले आहे.
विक्रांतच्या निर्मितीसह, भारत विमानवाहू नौका डिझाइन आणि तयार करण्याची क्षमता असलेल्या जगातील सात विशेष देशांपैकी एक बनला आहे. अमेरिका, रशिया, चीन, ब्रिटन, फ्रान्स, इटली आणि भारत अशी या देशांची नावे आहेत. भारतीय नौदलाने यापूर्वी ब्रिटन आणि रशियाकडून विमानवाहू युद्धनौका खरेदी केल्या होत्या.
महत्वाच्या बातम्या
सत्ता येताच माज वाढला! भाजप नेत्याच्या रिसॉर्टमध्ये देहविक्रय व्यवसाय; पोलिसांनी उचललं मोठं पाऊल
राज ठाकरेंची बंडखोरांना मनसेत विलीणीकरणाची आॅफर; उद्धव ठाकरेंनी दिली पहीली प्रतिक्रीया, म्हणाले..
मुस्लिम मुलाला लव्ह जिहादमध्ये अडकविण्यासाठी भाजप नेत्याने रचलं भयंकर षडयंत्र; वाचून अंगावर काटा येईल
