UPI : डिजिटल व्यवहार अधिक सुरक्षित आणि सोपे करण्यासाठी यूपीआय (UPI – Unified Payments Interface) हे माध्यम अत्यंत उपयुक्त ठरलं आहे. मोबाईलवरून एका क्लिकवर पैसे पाठवता किंवा स्वीकारता येतात. पण या सोयीबरोबरच सायबर फसवणुकीचे प्रमाणही वाढले आहे. त्यामुळे UPI वापरताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणं अत्यावश्यक आहे. खाली अशाच ५ मूलभूत पण महत्त्वाच्या सूचना दिल्या आहेत:

१. अनोळखी लिंकवर क्लिक करू नका

फसवणूक करणारे व्यक्ती बँक अधिकारी किंवा कस्टमर केअर असल्याचं भासवून बनावट लिंक (fake link) पाठवतात. पैसे घेण्यासाठी कोणताही QR कोड किंवा लिंक पाठवली जात नाही. त्यामुळे अशा लिंक्सवर क्लिक केल्यास तुमचं खातं रिकामं होऊ शकतं.

२. UPI PIN कोणालाही सांगू नका

यूपीआय पिन (UPI PIN) ही तुमची खासगी माहिती आहे. बँकेचा कोणताही कर्मचारी, अ‍ॅपचा प्रतिनिधी किंवा पोलीस यासाठी पिन मागत नाहीत. त्यामुळे कोणतीही व्यक्ती PIN विचारत असल्यास त्वरित सावध व्हा.

३. ‘Request Money’ नोटिफिकेशन काळजीपूर्वक वाचा

अनेकदा फसवणूक करणारे Request Money पाठवून पैसे हिसकावतात. अशा नोटिफिकेशनमध्ये ‘Allow’ केल्यास तुमच्या खात्यातून पैसे जातात. त्यामुळे कोणतीही रिक्वेस्ट आली तर ती व्यवस्थित तपासा. अनोळखी व्यक्तींकडून आलेल्या रिक्वेस्ट्सला लगेच स्वीकारू नका.

४. अधिकृत अ‍ॅप्सच वापरा

UPI व्यवहारासाठी BHIM, Google Pay, PhonePe, Paytm सारखीच मान्यताप्राप्त अ‍ॅप्स वापरा. कोणतंही अनोळखी किंवा नवीन अ‍ॅप डाउनलोड करताना ते अधिकृत आहे की नाही, हे खात्री करून घ्या.

५. प्रत्येक व्यवहाराची पुष्टी तपासा

UPI व्यवहारानंतर SMS किंवा ईमेल (transaction alert) येतो. ही माहिती नियमित तपासल्यास कोणताही फसवणूक प्रकार वेळीच लक्षात येतो. चुकीचा व्यवहार झाल्यास तातडीने बँकेशी संपर्क करा.

यूपीआयचा वापर जितका सोयीचा आहे, तितकाच तो जबाबदारीचा आहे. फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी प्रत्येक व्यवहारात जागरूक राहणं गरजेचं आहे.