Maka Bajarbhav : महाराष्ट्रासह देशभरात मका हे एक महत्त्वाचे पीक असून ते खरीप आणि रब्बी या दोन्ही हंगामांमध्ये घेतले जाते. मुख्यत्वे मका पशुखाद्य, कुक्कुटपालन उद्योग, तसेच इथेनॉल उत्पादनासाठी वापरले जाते. त्यामुळे बाजारात या पिकाला सतत मागणी असते. यंदाच्या खरीप हंगामात अनेक शेतकऱ्यांनी मक्याची लागवड केली असून, त्यांना ऑक्टोबर ते डिसेंबर महिन्यांमध्ये या पिकाला काय भाव मिळू शकतो, याची उत्सुकता आहे.
मे महिन्यात मोठ्या प्रमाणात आवक
केंद्र सरकारच्या कृषी मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, मे 2025 मध्ये मक्याची आवक मागील वर्षीच्या तुलनेत तब्बल 89 टक्क्यांनी वाढली आहे. त्याचबरोबर दुसऱ्या आगाऊ उत्पादन अंदाजानुसार महाराष्ट्रात 2024-25 मध्ये मक्याचे उत्पादन मागच्या हंगामापेक्षा 74.12 टक्क्यांनी वाढण्याची शक्यता आहे.
गेल्या तीन वर्षांचा बाजारभाव
नांदगाव (Nandgaon) बाजार समितीमध्ये ऑक्टोबर ते डिसेंबर या कालावधीत गेल्या तीन वर्षांत मिळालेला मक्याचा दर असा होता:
-
2022 मध्ये सरासरी दर ₹1929 प्रति क्विंटल
-
2023 मध्ये सरासरी दर ₹2019 प्रति क्विंटल
-
2024 मध्ये सरासरी दर ₹2075 प्रति क्विंटल
2025 साठी संभाव्य दर काय असतील?
खरीप हंगाम 2025-26 साठी केंद्र सरकारने मका पिकाची किमान आधारभूत किंमत ₹2400 प्रति क्विंटल निश्चित केली आहे. त्यामुळे या वर्षी ऑक्टोबर ते डिसेंबर 2025 दरम्यान नांदगाव बाजारात मक्याचा दर ₹2000 ते ₹2500 प्रति क्विंटलच्या दरम्यान राहण्याची शक्यता आहे. म्हणजेच मागील वर्षाच्या तुलनेत किंचित अधिक दर मिळण्याची अपेक्षा आहे.
निर्यात आणि देशांतर्गत मागणीचा परिणाम
अमेरिकेच्या कृषी विभागाच्या (USDA) अहवालानुसार, 2023-24 मध्ये भारतात मक्याच्या उत्पादनात 1.5 टक्क्यांची घट झाली होती. मात्र, 2024-25 मध्ये उत्पादनात 0.90 टक्के वाढ होण्याचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. तथापि, देशांतर्गत मागणी – विशेषतः इथेनॉल व कुक्कुटपालन उद्योगामुळे – मोठ्या प्रमाणात वाढल्यामुळे भारताची मका निर्यात 2023-24 मध्ये चार वर्षांतल्या नीचांकी पातळीवर आली. त्यामुळे निर्यातीपेक्षा देशांतर्गत मागणीवर मक्याच्या दराचा परिणाम होईल.
