Agriculture Success: सोलापूर (Solapur district) जिल्हा म्हटलं की डोळ्यासमोर येतं ते दुष्काळी परिस्थिती, पाण्याचं टंचाईचं संकट आणि हवामानामुळे पिकांचं अस्थिर भवितव्य. पण या कठीण परिस्थितीतही काही शेतकऱ्यांनी नव्या पद्धती अंगीकारून शेतीतून मोठं उत्पन्न मिळवलं आहे. त्याचं उत्तम उदाहरण म्हणजे मोहोळ तालुक्यातील हराळवाडी (Haralwadi village) इथले तरुण शेतकरी ज्ञानेश्वर हिप्परकर (Dnyaneshwar Hipparkar farmer).
फक्त आठ गुंठे शेतात त्यांनी वांग्याचं पीक घेतलं आणि तब्बल २.५ लाखांचा निव्वळ नफा मिळवला. या यशामुळे त्यांनी दाखवून दिलं की योग्य नियोजन आणि आधुनिक शेती पद्धती वापरल्या तर अगदी कमी जमिनीतूनही शेतकऱ्यांना भरघोस परतावा मिळू शकतो.
सेंद्रिय शेतीतून यशस्वी वांग्याचं उत्पादन
हिप्परकर गेल्या तीन-चार वर्षांपासून वांग्याचं पीक सेंद्रिय पद्धतीने घेत आहेत. यावर्षी जानेवारी महिन्यात त्यांनी वांग्याची लागवड केली. सात फूट अंतरावर रोपे लावून आणि प्रत्येक रोपात तीन फूटाचं अंतर ठेवून त्यांनी पद्धतशीर रचना केली. या नियोजनामुळे झाडांना भरपूर जागा मिळाली, वाढ चांगली झाली आणि उत्पादनही भरघोस मिळालं.
या पद्धतीतून त्यांना जवळपास ३८० कॅरेट वांगी मिळाली. बाजारात वांग्याला मागणी असल्याने दर कॅरेटला ५०० रुपयांपर्यंत भाव मिळाला.
थेट विक्रीचा फायदा
विक्रीची पद्धतही वेगळी ठेवली. वांग्याची तोडणी झाल्यावर ते स्वतःच दुचाकीवरून आठवडी बाजारात पीक घेऊन जातात. त्यामुळे व्यापाऱ्यांचा आणि मध्यस्थांचा खर्च वाचतो आणि नफा थेट त्यांच्या हाती येतो.
या आठ गुंठ्याच्या शेतावर त्यांचा खर्च साधारण ३० ते ४० हजार रुपयांपर्यंत आला. यात बियाणं, खतं, मजुरी आणि कीड नियंत्रणाचा खर्च समाविष्ट होता. पण परतावा मात्र २.५ लाख रुपयांपर्यंत मिळाला.
अळी नियंत्रणासाठी सेंद्रिय उपाय
पावसाळ्यात वांग्याच्या पिकावर अळीचा धोका अधिक असतो. त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी त्यांनी वेळोवेळी सेंद्रिय फवारणी केली आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड दिली. त्यामुळे पिकाचं संरक्षण झालं, गुणवत्ताही टिकली आणि बाजारात चांगले दर मिळाले.
हिप्परकर यांचं उदाहरण स्पष्ट दाखवतं की, योग्य पीक निवडून, लागवडीची पद्धत सुधारून आणि थेट विक्रीवर भर दिल्यास कमी क्षेत्रफळातूनही शेतकऱ्यांना मोठा परतावा मिळू शकतो.
